NAWIGACJA PO ATRAKCYJNYCH MIEJSCACH
Kiedy organizujemy jakąś wodniacką wyprawę, cieszymy się, kiedy któryś z uczestników przygotuje krótki przewodnik po miejscach, które będziemy odwiedzać. Fajną sprawą jest usłyszeć interesujące wiadomości i ciekawostki. W końcu po to przecież wyruszamy w świat…
Postanowiliśmy ułatwić Państwu zadanie i zgromadziliśmy tutaj wiele interesujących wiadomości na temat walorów turystycznych i krajoznawczych szlaku wiślanego, oraz bogatych przyrodniczo terenów przyległych z dwoma parkami krajoznawczymi, Brudzeńskim i Gostynińsko-Włocławkim.
Oto nawigacja po atrakcyjnych miejscach na szlaku wzdłuż gmin stowarzyszonych w Lokalnej Grupie Działania „AKTYWNI RAZEM”.
Rzeka Wisła i jej okolice

Akwen ten zapewnia wspaniałe warunki do uprawiania żeglarstwa i turystyki wodnej znajdziemy na całej swojej długości i szerokości. W środowisku żeglarskim mówi się, iż zalew ten jest bardziej wymagający jeśli chodzi o umiejętności żeglarskie niż Wielkie Jeziora Mazurskie. Niepowtarzalne widoki, kojący szum wody i bezpośredni kontakt z przyrodą - to podstawowe wyznaczniki idealnego wypoczynku jakie znajdziemy właśnie tam. Wspaniała przyroda oraz położenie geograficzne w centrum Polski sprawiają, że Zalew i jego okolice są atrakcyjnym miejscem nie tylko dla uprawiania sportów wodnych ale również: wędkowania, wędrówek pieszych i rowerowych, grzybobrania, jazdy konnej i relaksu na świeżym powietrzu.


Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy

W granicach parku występuje około 800 gatunków roślin, z których około 50 objętych jest ochroną prawną. Wśród nich wyróżnić można: sasankę łąkową. naparstnicę zwyczajną, lilię złotogłów, storczyka szerokolistnego i inne. Wśród fauny parku najliczniejszą i najcenniejszą grupę stanowią ptaki, szczególnie wodno-błotne. Można tu wyróżnić: bociana czarnego, derkacza, bąka, kulika wielkiego, żurawia, bataliona, błotniaka łąkowego, krwawo dzioba, wodniczkę, kulika wielkiego, wąsatkę, bąka, perkoza czy orła bielika. Zwarte kompleksy leśne są również ostoją kilkudziesięciu gatunków ssaków. Na jego terenie występują typowi przedstawiciele fauny europejskiej, między innymi: dzik, łoś, sarna, daniel, lis, borsuk, bóbr. W ostatnich latach spotyka się również wilki.
Czy wiesz, że….
- W nadleśnictwie Kowal znajduje się jezioro, w którym zachowały się w stanie niezaburzonym osady zalegające dno zbiornika od czasu jego powstania, czyli od ponad 12 tysięcy lat. Miąższość osadów w najgłębszych warstwach osadów dochodzi do 17,8 metra. Jezioro to ma olbrzymie znaczenie dla nauki, gdyż badając osady naukowcy są w stanie określić jaka była flora, fauna, a także zmiany klimatu na przestrzeni tego okresu czasu. W celu zabezpieczenia osadów całe jezioro stanowi rezerwat geomorfologiczny.
- Obszar Pojezierza Gostynińskiego, a ogólnie Północno-Zachodniego Mazowsza należy do regionu klimatycznego charakteryzującego się najniższymi w Polsce opadami atmosferycznymi i dużymi parowaniem. Z tego względu obszar ten powinien być szczególnie chroniony, by krajobraz nie ulegał powolnemu stepowieniu ( wysuszaniu i ginięciu roślinności).
- Słowo „Skrwa” po celtycku znaczy woda. Nazwa sugeruje obecność Celtów na terenach Mazowsza.
- Nazwa miejscowości Soczewka pochodzi od nazwiska właściciela młyna wodnego, który w XVI w. na Skrwie Lewej w tym miejscu pracowicie mielił zboże na mąkę.
Pojezierze Gostynińskie
Pojezierze Gostynińskie to kompleks wielu jezior położonych na terenie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego lub w jego otulinie. Przede wszystkim polecamy duże jeziora. Posiadają one wystarczającą głębokość, by opuścić swobodnie miecz jachtu i nie zawadzać nim o dno. Poniżej przedstawiamy listę jezior wzdłuż naszego szlaku które świetnie nadają się do uprawiania turystyki wodnej.



Jezioro jest własnością prywatną, więc możemy korzystać na nim ze sprzętu pływającego będącego na wyposażeniu znajdujących się przy nim plaż i ośrodków. Możemy również slipować (wodować) swoją łódkę, jeśli umożliwi nam to któryś z właścicieli działek nad jeziorem. Ważne: jezioro jest strefą ciszy, więc nie można tu używać silników spalinowych. Ale za to dzięki temu możemy cieszyć się z uroków żeglowania w spokoju i w kontakcie z naturą. Jezioro jest wąskie i długie. Raczej nie sprawdzi się tu jacht kabinowy, tylko raczej lekka żaglówka typu: Omega.

Jezioro Sumino położone jest w odległości 9,2 km od Gostynina w gminie Gostynin, w bliskim sąsiedztwie Jeziora Białego. Jest to typowe jezioro rynnowe. Ma powierzchnię 35,6 ha i średnią głębokość 3,4 m. Szczególnie piękne są widoki z okolicznych pagórków na taflę wody i lasy. W zbiorniku występują liczne gatunki ryb takie jak: szczupak, lin, płoć, sandacz, okoń, krąp, jazgarz, ukleja, sum. Jezioro jest bardzo wąskie, z brzegami porośniętymi wysokim drzewami, więc nie da się na nim żeglować, ale za to sprawdzi się dobrze na nim kajak.



Bankier wykupił miejscową fabrykę papieru i na jej potrzeby wybudował na Skrwie tamę, która spiętrzyła wodę i dała początek zalewowi. Obecnie jezioro jest miejscem plażowania i wędkowania oraz jedyną pozostałością po papierni. Jezioro nie jest duże, ma około 1100 m długości i 400 m szerokości w najszerszym miejscu. W tych warunkach można na nim żeglować tylko na małych jednostkach. Żeglugę będą utrudniać zalesione brzegi. Zalew jest za to doskonałym miejscem do uprawiania innych form turystyki wodnej.
Brudzeński Park Krajobrazowy

Głównym elementem Parku jest głęboka, kręta dolina Skrwy. urozmaicona malowniczymi wąwozami i wysokimi stromymi skarpami. W krajobrazie Parku dominują lasy grądowe z dużymi obszarami starodrzewia. Lasy stanowią 50% obszaru, przeważa dąb i grab oraz wiele innych gatunków, zarówno roślin, jak i zwierząt. Na skarpach dolin i wąwozów występują murawy kserotermiczne oraz rośliny chronione takie jak: wawrzynek, wilcze łyko, konwalia, śnieżyczka przebiśnieg, lilia złotgłów.
Można tu również spotkać przedstawicieli wielu gatunków chronionych ptaków: derkacza, trzmielojada, jarzebatkę a także bączka, zimorodka zwyczajnego oraz bociana czarnego.
Osobliwością Parku jest urozmaicona rzeźba terenu. Wykształciło ją ostatnie zlodowacenie. W powstałej wysoczyźnie wycięło ono dolinę Skrwy Prawej w jej dolnym biegu. Brzegi rzeki tworzą zarówno płaskie tarasy, jak i strome ściany. Dolinę przecinają liczne jary i wąwozy, które okresowo stają się rwącymi strumieniami zasilającymi Skrwę. Z wysokich skarp można podziwiać malownicze widoki: dolinę z meandrującą rzeką Skrwą, pola, łąki i lasy. W północnej części Parku można zaobserwować rynnę polodowcową Karwosiecko – Cholewicką z jeziorami Józefowskimi i drobnymi zbiornikami wodnymi. Towarzyszą jej wały ozowe. W otulinie Parku jest druga rynna polodowcowa rzeki Wierzbicy, dopływu Skrwy. Dolina Skrwy Prawej zwana jest Szwajcarią Mazowiecką. Stolicą jej jest Sikórz. Największą atrakcją rzeki są organizowane przez lokalne organizacje spływy kajakowe dla których górski charakter tej równinnej rzeki jest atrakcję ściągającą wielu amatorów tego sportu.

Na terenie Parku występują nieliczne obiekty budowlane o charakterze zabytkowym, są to przede wszystkim pozostałości po osadach młynarskich. Młyny, które działały jeszcze na początku wieku XX, w większości już nie istnieją, o ich lokalizacji świadczą jedynie pozostałości fundamentów. Ruinę fundamentów młyna można odszukać w Lasotkach, Janoszycach i Sikorzu (nad Skrwą). W dobrym stanie są budynki zagrody młynarskiej (młyn murowany przekształcony pod okiem konserwatora zabytków na elektrownię wodną i dom młynarza) w Radotkach.
Przy ujściu Skrwy do Wisły znajduje się ośrodek Rekreacyjno-Szkoleniowy w Cierszewie. To oryginalny zespół pałacowo-hotelowo-gastronomiczny położony w malowniczym zakątku Brudzeńskiego Parku Krajobrazowego w którym możemy znaleźć wspaniałe warunki do wypoczynku.
Gmina Iłów
Na południowym krańcu naszego szlaku znajduje się Gmina Iłów. To na jej ternach znajduje się odcinek rzeki Wisły o najbardziej malowniczych krajobrazach z rzeką o setkach odnóg, zakoli, urokliwych zatoczek i tajemniczych wysepek. Wielka różnorodność gatunkowa ptaków zamieszkujących międzywale tego odcinka Wisły wynika ze znacznego zróżnicowania środowisk doliny największej polskiej rzeki, jeszcze nie uregulowanej, w dużej mierze nie zmienionej ludzką działalnością. Wyspy w różnym stadium rozwoju i udziale roślinności: od piaszczystych ławic, często zmieniających swoje położenie w nurcie rzeki, aż do stałych wieloletnich wysp porośniętych wysoką wikliną, a niekiedy nawet starymi drzewami, są miejscem gnieżdżenia się blisko 200 gatunków ptaków. Obok pospolitych gatunków spotkać można tu ginące gatunki roślin i zwierząt
zamieszczone w Polskich Czerwonych Księgach m.in. bielika, kormorana czarnego, pustułeczkę, sieweczkę obrożną, sokoła wędrownego, bobra europejskiego, wydrę i inne. Dla ochrony siedlisk powyższych gatunków na wyspach wiślanych utworzono kilka rezerwatów przyrody.

Do samej miejscowości Iłów możemy dotrzeć korzystając z przystani w Suchodole, stanowiącej miejsce lokalnych imprez kulturalnych i sportowych.
Miejscowość Iłów, w przeszłości miasto ze staromiejskim rynkiem o charakterystycznym podłużnym kształcie, obecnie jest siedzibą władz gminy.
W Iłowie znajduje się późnobarokowy kościół parafialny pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego i Matki Bożej Królowej Polski. Został wybudowany w 1781 ze środków hr. Adama Lasockiego. Wielokrotnie zniszczony i odbudowywany, obecną formę posiada po spaleniu w 1968r. i ponownej odbudowie.
Gmina Słubice
Gmina Słubice to obszar na naszym szlaku słynny w regionie a nawet w całej Polsce z osadnictwa Olenderskiego. To tu w praktycznie każdej wsi a szczególnie w osadach leżących w pobliżu Wisły znajdziemy mnóstwo pozostałości po XIX wiecznych osadnikach z europy zachodniej tz. wygnańców religijnych, którzy w tolerancyjnej Polsce znaleźli schronienie. Osiedlali się oni na podmokłych terenach wzdłuż rzeki, na których doskonale potrafili gospodarować z uwagi na podobne warunki terenowe z nizinnymi obszarami Niemiec, Flandrii i Fryzji (obecnie Belgia i Holandia) z których pochodzili. Wnieśli w ówczesne Polskie rolnictwo wiele nowoczesności.
Ostatnimi laty za staraniem Muzeum Mazowieckiego w Płocku w miejscowości Wiączemin Polski w sąsiedztwie opuszczonego kościoła Ewangielicko-Augsburskiego utworzono Skansen Osadnictwa Olenderskiego, w którym każdy zwiedzający na własne oczy może zobaczyć zrekonstruowaną typowa osadę z autentycznym wyposażeniem. Znaleźć tam można wspomniany już kościół, szkołę, oraz zagrody składające się z charakterystycznych dla osadników długich domów zawierających w jednej bryle część mieszkalną, oborę i stodołę. Co najciekawsze każdy obiekt usytuowany jest na podniesieniu na tz „terpie” zabezpieczającej przed zalewaniem przez wzbierającą rzekę. To tu w zrekonstruowanym budynku powidlarni możemy spróbować i na własne oczy zobaczyć urządzenia i proces produkcji powideł z buraka cukrowego, będących wizytówką lokalnego rzemiosła ludowego.
Kolejnym punktem wartym uwagi jest funkcjonujący w miejscowości Grzybowo, ośrodek promujący rolnictwo ekologiczne. Znajdziemy w nim: stowarzyszenie ekologiczno-kulturalne, uniwersytet ludowy, gospodarstwo ekologiczne, piekarnię, serownię oraz spółdzielnię socjalną. Wszystkie te organizacje wspólnie i każda z osobna oferują wszystkim chętnym: produkty upraw ekologicznych, żółte sery krowie i kozie, ciemne chleby razowe, posiłki wegetariańskie a nawet kursy rolnictwa ekologicznego. Miejsce to przysłowiowa świątynia rolnictwa ekologicznego.
Gmina Gąbin
Prawdziwa perłę sakralnej architektury drewnianej regionu, stanowi późnorenesansowy kościółek w Troszynie Polskim, wzniesiony w XVII wieku w konstrukcji zrębkowej usytuowany orientalnie czyli na kierunku wsch.-zach. Wnętrze kościoła pełne jest oryginalnego wyposażenia w tym ambony, ołtarzy: bocznego i głównego z obrazem Matki Boskiej Niepokalanej datowanych na 1640r.
Już współczesną ciekawostką jest pasja proboszcza parafii, który jest pilotem i instruktorem szybowcowym i do którego dzięki małemu lotnisku zorganizowanemu na pobliskiej łące, drogą powietrzną przybywają nowożeńcy z pasją lotniczą.
W gminie Gąbin znajdziemy również inne ciekawostki a w tym miejsce dawnej przystani żeglugi wiślanej kursującej od lat 50 XIX w. do lat 60 XX wieku, głównie na trasie Warszawa - Ciechocinek oraz w okresie największego rozwoju nawet do Gdańska, upamiętnionej przez obecnych mieszkańców wsi Jordanów gdzie zlokalizowana była ta przystań. Szerzej o tym miejscu można się zapoznać w zakładce „Szlakiem Naszej Wisły”.
Gmina Brudzeń Duży
Gmina Brudzeń to jedyny obszar na naszym szlaku leżącym na prawym brzegu Wisły. Charakterystycznym jej elementem jest Brudzeński Park Krajobrazowy z rzeką Skrwą Prawą stanowiącą jego oś przyrodniczą, będąc jednocześnie jednym z jego najpiękniejszych elementów. Prawie na całej długości koryto rzeki ma naturalny charakter. Rzeka płynąc tworzy liczne meandry i rozlewiska, podcina skarpy i odsłania korzenie drzew, które porastają brzegi, a nawet powoduje, że przewracają się w nurt rzeki tworząc naturalne przegrody. O parku możemy poczytać powyżej.
Nad brzegiem Wisły znajduje się wieś Murzynowo usytuowana tylko kilkanaście kilometrów od Płocka, ale stanowiła zawsze obręb historycznej ziemi Dobrzyńskiej. Najbardziej znanym mieszkańcem wsi był Stanisław Murzynowski herbu Ogończyk (1526 lub 1528-1553), który w dziejach kultury polskiej zapisał się przede wszystkim jako autor przekładu całości Nowego Testamentu na język polski oraz jako twórca pierwszego słownika języka polskiego. Jego potomkowie posiadali wieś Murzynowo do początku XIX wieku. Swoje nazwisko Murzynowscy zawdzięczali nazwie miejscowości, która związana jest ze słowem „murzyć”, czyli ciemnieć, chmurzyć. Przy drodze nad samą Wisłą znajduje się muzeum Stanisława Murzynowskiego zlokalizowane w wiejskiej chacie z przełomu XIX i XX wieku.
W Murzynowie znajduje się również Mazowieckie Obserwatorium Geograficzne, naukowo-dydaktyczna placówka terenowa Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum im. Stanisława Murzynowskiego. Niegdyś działała na terenie ośrodka elektrownia wiatrowa z dumnie górującym na skarpie rzecznej, wiatrakiem składającym się z wachlarzowo rozłożonej dużej ilości skrzydeł. Budynek mieszczący ośrodek Uniwersytetu Warszawskiego, a wcześniej szkołę, znajduje się w miejscu, gdzie przed wiekami stał dwór Murzynowskich. Przebywali tu także twórcy słynnego Rejsu, polskiej komedii z 1970 roku w reżyserii Marka Piwowskiego. We wspomnieniach mieszkańców utrwaliły się obrazy odwiedzających plan filmowy i dygnitarzy państwowych.


Gmina Duninów Nowy
Gmina Nowy Duninów to już ostatni obszar na naszym szlaku. Miejscowość jako osada ukształtowała się w XIX stuleciu po przejęciu miejscowych dóbr przez pruską rodzinę baronów Ike, którzy nabyli tutaj wielkie dobra ziemskie. Blisko półtora wieku dzieje Duninowa ściśle związane były z pruskim rodem baronów Ike, którzy z czasem przyjęli drugi człon nazwiska - Duninowscy jako wyraz związku rodu z ziemią duninowską i manifestację przywiązania do społeczności polskiej. Rolnictwo nie stanowiło jedynego źródła przychodu majątku. Karol Albrecht Wilhelm Ike szedł z duchem czasu i postawił również na przemysł. Wybudował gorzelnię i cukrownię, co na tym terenie było absolutną nowością. W ten sposób położył zręby pod przyszłość Duninowa. Osada fabryczna istniała w latach
1845-1908 roku, przetrwało po niej w Nowym Duninowie niewiele: aleja portowa i lokalne nazewnictwo topograficzne — „pod fabryką”.


W ówczesnych czasach charakterystycznym obiektem miejscowości był dawny port rzeczny powstały miedzy innymi do obsługi cukrowni. Do dawnego portu w Duninowie wiodła brukowana aleja wysadzana tak modnymi wówczas kasztanowcami. Port oraz część alei uległy zalaniu w wyniku budowy w latach 60 XX w. tamy we Włocławku i zbiornika retencyjnego, pozostały odcinek alei, dziś ul. Kasztanowej jest świadectwem istnienia portu, który znajdował się na jej przedłużeniu. Obecny port znajduje się kilkaset metrów na wschód naprzeciw wspomnianego wcześniej zameczku.
Nieodłącznym elementem krajobrazu Duninowa jest wieża kościelna, widoczna dla każdego wodniaka płynącego Wisłą z wielu kilometrów. Wieża ta to część kościoła neogotyckiego z początku XX wieku, pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.